a tasty world

Diëten mag dan wel een rage zijn, nieuw is het zeker niet. Zowat elk volk op aarde, vroeger én nu, had of heeft zo zijn eigen opvattingen over gezond eten en leven. In België kennen we de voedingsdriehoek (die we trouwens aan de Amerikanen te danken hebben), Nederland heeft haar schijf van vijf herontdekt en ook andere landen blijven niet achter. Joden eten al eeuwen kosjer, Islamieten moeten van geen varkensvlees weten. In Azië hecht men veel waarde aan algen, zeewieren vis, en het 'mediterrane dieet'doet bij de meesten wel een belletje rinkelen.

Eén van de oudste voedingsmodellen wordt ons aangereikt via ayurveda, Sanskriet voor 'kennis van het leven' (ayur = leven, vida = kennis, weten). Het ontstond zo'n 5000 jaargeleden in India en is tot op de dag van vandaag populair gebleven. Niet slecht als je weet dat het Atkins-dieet nu al op zijn retour is. (Niet geheel onterecht, maarals vegetariër kan ik hier geen 'objectieve' mening over geven ;). Ach ja...).

De vraag is: kan een duizenden jaren oud systeem ook nu nog zijn waarde hebben? Ik bedoel maar, in de middeleeuwen schranste de adel er op los - niet direct een stichtend voorbeeld lijkt me. Ayurveda daarentegen wordt nog steeds beoefend. Grote kans dat het net iets uitgebalanceerder is dan het Westeuropese dieet van 500 jaar geleden. Tijd voor een onderzoekje dus!

Ayurveda: oorsprong en filosofie

Geworteld in het Brahmanisme en later het Hindoeïsme kan het niet anders dan dat Ayurveda een religieuze achtergrond heeft. Volgens de Veda's zou de mens deze kennis van Brahma, de schepper van het universum, gekregen hebben (natuurlijk niet zonder 'tussenpersonen' - Indische mythologie is wat dat betreft zeer ingewikkeld). Wijzen (Rishi's) noteerden deze kennis, en zo ontstond uiteindelijk de Yayur Veda, één van de vier Veda's (naast de Gandharva Veda, de Dhanur Veda en de Sthapatya Veda).

In het werk wordt gezondheid holistisch benaderd. Naast gezonde voeding en voldoende beweging (toen al!) waren een deugdzaam leven en religieuze praktijken van groot belang. Body, mind and soul dus, om het met modewoorden te zeggen.

Ayurveda: wetenschap op hoog niveau

Waar of niet, Ayurveda verdient onze aandacht. Het verbaast me enorm dat reeds 5000 jaar geleden een compleet medisch systeem bestond waarin anatomie, de moderne oog-,keel- en neusarts, pediatrie, psychologie, toxicologie, verjonging, vruchtbaarheid en medicijnen aparte takken vertegenwoordigden. Operaties mét succes waren een evidentie, men kon metalen en mineralen isoleren en dies meer. Niet slecht, niet slecht... (In West-Europa is het wachten op Vesalius vooraleer we bij zijn wat betreft anatomie - Wat is het fijn een ontwikkelingsland te zijn!).

Ayurveda: drie dosha's en vijf elementen

Binnen de ayurvedische zienswijze worden mensen onderverdeeld in drie grote groepen (de zgn. dosha's), elk met andere aanbevelingen wat betreft beweging, levenswijze en voeding.

Vata staat voor lucht, en vata-mensen zijn dan ook licht van bouw, eerder frêle. Typisch zijn een droge huid en dun haar. Mentaal zijn het vaak rusteloze mensen die van de hak op de tak kunnen springen en een schat aan ideeën en gedachten herbergen.
Pitta staat voor vuur. Mensen van dit type zijn doorgaans gemiddeld van bouw en mentaal vrij stabiel. Kenmerkend zijn een druk en succesvol leven en een goed intellect. Soms kunnen deze mensen belerend en oordelend overkomen, en hun woed-uitbarstingen kunnen voor spanningen zorgen. Gelukkig hoeft niemand perfect te zijn.
Kapha hoort bij water. Mensen onder dit teken hebben vaak een wat corpulentere lichaamsbouw en een donkere huid en haren. Ze verdragen veel en zijn moeilijk te irriteren. Wel moeten ze opletten voor letargie en overgewicht.

Volgens Ayurveda bestaat het gehel universum uit vijf elementen, elk met hun eigen kenmerken en functies: